Podsumowanie roku

PKO Bank Polski S.A. kontynuował oferowanie ugód klientom indywidualnym posiadającym czynne kredyty we frankach szwajcarskich (CHF), które były przeznaczone na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Informacje na temat ugód oraz kosztu ryzyka prawnego zwarte są w rozdziale 8.1 „Wsparcie kredytobiorców”.

8 sierpnia 2022 roku Zarząd Banku podjął uchwałę w sprawie ustanowienia programu emisji euroobligacji przez Bank jako emitenta (program Euro Medium Term Notes – „Program EMTN”), o wartości do 4 mld EUR. W ramach Programu EMTN możliwa będzie emisja niezabezpieczonych euroobligacji w dowolnej walucie, w tym takich, z których zobowiązania mogą być zaliczane do zobowiązań kwalifikowalnych lub do funduszy własnych Banku. Emitowane w ramach Programu EMTN obligacje są zarejestrowane w międzynarodowym systemie rejestracji papierów wartościowych (ICSD) prowadzonym przez Euroclear Bank SA/NV lub Clearstream Banking société anonyme.

W dniu 16 grudnia 2022 roku agencja ratingowa Moody’s Investors Service przyznała rating (P)Baa3 dla Programu EMTN, w ramach niezabezpieczonych obligacji oznaczonych jako Senior Non Preferred.

20 grudnia 2022 roku został zatwierdzony, przez Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) w Luksemburgu Prospekt do programu EMTN. 20 stycznia 2023 CSSF zatwierdziła pierwszy Suplement do prospektu emisyjnego Programu EMTN.

Bank 1 lutego 2023 roku, w ramach inauguracyjnej emisji MREL pozwalającej na pokrycie wymogu w części uprzywilejowanej (będącej różnicą pomiędzy wyrażonymi kwotowo wymogami MREL w ujęciu skonsolidowanym oraz MREL w ujęciu jednostkowym), wyemitował 3-letnie obligacje uprzywilejowane w formacie „Senior Preferred Notes” o łącznej wartości 750 mln EUR, z możliwością wykonania wcześniejszego wykupu po dwóch latach od emisji. Kupon emisji jest stały, na poziomie 5,625%, płatny rocznie do daty wcześniejszego wykupu, a po tym czasie zmienny, z płatnościami kwartalnymi. Agencja Moody’s Investors Service przyznała emisji rating na poziomie A3. Obligacje dopuszczone zostały do obrotu na rynku regulowanym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Luksemburgu oraz na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie (w kwietniu 2023 roku).

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego S.A. od III kwartału 2020 roku, poczynając od reformy wskaźników referencyjnych LIBOR, prowadzi międzydyscyplinarny projekt nadzorowany przez członków Zarządu Banku z udziałem spółek zależnych przedstawicieli PKO Banku Hipotecznego, PKO Leasing S.A i PKO Faktoring S.A. związany z dostosowaniem Banku oraz spółek zależnych do zmian wprowadzanych w ramach reformy wskaźników referencyjnych. Prace prowadzone są przez Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR), powołaną przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). W 2023 roku Komitet Sterujący NGR (KS NGR) przyjął rekomendacje:

• w zakresie standardowej transakcji OIS opartej na WIRON,
• w zakresie stosowania indeksu WIRON w emisjach zmiennoprocentowych papierów dłużnych,
• w zakresie zasad i sposobów stosowania wskaźnika referencyjnego WIRON (lub wskaźników referencyjnych z Rodziny Indeksów Składanych WIRON) przy zawieraniu nowych umów dla produktów w PLN bazujących na wskaźniku referencyjnym oferowanych przez podmioty rynku finansowego,
• w zakresie zasad i sposobów stosowania wskaźnika stopy procentowej WIRON (lub wskaźników z Rodziny Indeksów Składanych WIRON) przy zawieraniu nowych umów w PLN dla produktów faktoringowych (z wyłączeniem produktów dyskontowych) dla produktów bazujących na wskaźniku referencyjnym oferowanych przez podmioty rynku finansowego,
• w zakresie metod stosowania wskaźnika stopy procentowej WIRON (lub wskaźników z Rodziny Indeksów Składanych WIRON) przy zawieraniu nowych umów w PLN dla produktów leasingowych dla produktów w PLN bazujących na wskaźniku referencyjnym oferowanych przez podmioty rynku finansowego,
• w zakresie zastosowania stawki zastępczej dla wskaźnika referencyjnego WIBOR w instrumentach pochodnych stopy procentowej,
• w zakresie zasad i sposobów konwersji istniejących emisji papierów dłużnych, w których stosowany jest WIBOR.

W styczniu 2023 roku PKO Bank Polski S.A. i ING Bank Śląski S.A. zawarły pierwszą na krajowym rynku finansowym transakcję, w której zastosowano indeks stopy procentowej WIRON. Jej przedmiotem był instrument finansowy będący kontraktem pochodnym dotyczącym stopy procentowej Overnight Index Swap (OIS). Dzięki zawartej transakcji banki sprawdziły zdolności operacyjne i technologiczne do stosowania WIRON w instrumentach finansowych.

13 lutego 2023 roku UKNF ogłosił, że WIRON stał się wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej. Banki mogą stosować wskaźnik referencyjny WIRON do określenia stopy oprocentowania kredytów konsumenckich lub hipotecznych.

25 października 2023 roku KS NGR podjął decyzję o zmianie maksymalnych terminów realizacji Mapy Drogowej procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID i wskazał finalny moment konwersji na koniec 2027 roku. KS NGR poinformował, że ani kierunki reformy wskaźników referencyjnych w Polsce, ani zakresy planowanych dotychczas w Mapie Drogowej działań nie zmieniają się.

31 października 2023 roku, PKO Bank Polski S.A. podjął decyzję o odstąpieniu od realizacji procesu inwestycyjnego dotyczącego ewentualnego nabycia przez Bank od Poczty Polskiej S.A. pakietu akcji Banku Pocztowego S.A. będących własnością Poczty Polskiej S.A., tj. 75%-10 akcji Banku Pocztowego S.A. („Transakcja”) i postanowił zakończyć wszelkie prace związane z Transakcją (Raport bieżący nr 22/2023).

PKO Bank Polski S.A. uczestniczył w kolejnej edycji europejskich testów warunków skrajnych przeprowadzonych w 2023 roku przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego przy udziale Komisji Nadzoru Finansowego oraz Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. W teście wzięło udział 70 banków z 16 krajów Unii Europejskiej (UE) i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, obejmujących 75% aktywów sektora bankowego UE.

Ogólnoeuropejskie testy warunków skrajnych zrealizowane w 2023 roku nie posiadają progu określającego ich zaliczenie, mogą jednak służyć jako ważne źródło informacji do celów procesu przeglądu i oceny nadzorczej (BION) oraz mogą pomóc właściwym organom w ocenie zdolności Banku do spełnienia wymogów ostrożnościowych w ramach scenariuszy warunków skrajnych.

Zgodnie z wynikami ogólnoeuropejskich testów warunków skrajnych w 2023 roku, skonsolidowany współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) Banku byłby w 2025 roku na poziomie 22,27% w scenariuszu bazowym oraz 13,26% w scenariuszu skrajnym (skonsolidowany CET 1 na koniec 2022 roku wyniósłby 17,67%). Bez stosowania okresów przejściowych, skonsolidowany współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) Banku na koniec 2025 roku pozostałby bez zmian (na koniec 2022 roku wyniósłby 16,48%). Wyniki przeprowadzonych testów odzwierciedlają ostrożnościowe podejście Banku do symulacji przeprowadzanych na potrzeby nadzoru europejskiego i krajowego.

Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na obniżenie skonsolidowanych współczynników kapitałowych na koniec 2025 roku w scenariuszu skrajnym było ujęcie wpływu kosztów ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi denominowanymi i indeksowanymi do CHF na prognozowane wyniki Banku w latach 2023-2025.

Konto przeznaczone jest dla osób od 13 do 45 roku życia, które nie posiadają prawa własności do nieruchomości. Jedna osoba może mieć jedno Konto. Maksymalny okres prowadzenia rachunku to 10 lat (konto może być prowadzone nie dłużej niż do 31 marca roku następującego po upływie 10 lat liczonych od 31 grudnia roku, w którym zawarto umowę prowadzenia konta). Prowadzenie Konta jest bezpłatne, wymaga jednak regularnych wpłat w wysokości od 500 do 2000 PLN miesięcznie. Jeden miesiąc w roku klient może wykorzystać na „wakacje od oszczędzania” bez konsekwencji – nadal będą mu przysługiwać premia i zwolnienie od podatku. Do 31 grudnia 2023 roku na Koncie obowiązywało promocyjne oprocentowanie – 5,35% w skali roku. W okresie od pierwszego stycznia 2024 roku do 31 marca 2024 roku obowiązuje promocyjne oprocentowanie – 4,00% w skali roku.

Jeśli Konto będzie prowadzone min. 3 pełne lata kalendarzowe, a klient nie spełni warunku regularnych wpłat lub wypłaci część zgromadzonych środków, albo gdy upłynie maksymalny okres prowadzenia Konta, to przekształci się ono w Lokatę mieszkaniową. Lokata będzie oprocentowana nie niżej niż 75% stopy oprocentowania rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej na 12 miesięcy, a jeśli Bank nie będzie miał takiej oferty, nie niżej niż 50% wskaźnika WIRON. Warunkiem prawa do premii mieszkaniowej i zwolnienia z podatku dochodowego jest prowadzenie Konta przez min. 3 lata oraz przeznaczenie zgromadzonych na nim środków na cel mieszkaniowy. Środki można również przeznaczyć na dowolny cel, ale wiąże się to z utratą korzyści. W okresie od 10 sierpnia do 31 grudnia 2023 roku założono 2 772 Kont, na które klienci Banku wpłacili łącznie ponad 11,5 mln PLN.

Od lipca 2023 roku Bank wprowadził do oferty Bezpieczny Kredyt 2%. W ramach Bezpiecznego Kredytu 2% możliwe jest otrzymanie dopłat do rat kredytu oraz finansowanie do 100% wydatków związanych z nabyciem lub budową pierwszej nieruchomości. Kredyt można przeznaczyć m.in. na zakup mieszkania albo domu, budowę i wykończenie domu, a nawet zakup działki wraz z budową na niej domu.

Zgodnie z programem, raty kredytu przez 10 lat będą pomniejszane o dopłaty rządowego Funduszu Mieszkaniowego. Dopłatami zostaną objęte kredyty w wysokości maksymalnie 500 tys. PLN dla singla lub 600 tys. PLN dla małżeństwa oraz pary lub singla z dzieckiem. Maksymalna wysokość wkładu własnego nie może przekraczać 200 tys. PLN, chyba że wkładem własnym jest wyłącznie niezabudowana działka gruntu (wtedy wartość wkładu i wysokość kredytu nie mogą przekroczyć łącznie 1 mln PLN).

W okresie obowiązywania dopłat do rat, kredyt oprocentowany będzie według stałej stopy procentowej, którą Bank ustala raz na 5 lat. W programie nie obowiązuje limit ceny za 1 m². O kredyt mogą starać się osoby, które nie miały dotąd mieszkania lub domu, nie ukończyły 45 lat oraz posiadają zdolność kredytową. Część finansowanej kwoty może być objęta gwarancją BGK. Program potrwa do końca 2027 roku.

Liczba wniosków złożonych w 2023 roku wyniosła 64,3 tys., a liczba zawartych umów wg stanu na 31 grudnia 2023 roku to 29 tys.

PKO Bank Polski S.A. od września 2022 roku oferuje kredyt mieszkaniowy ze spłatą rodzinną. Jeżeli w trakcie spłaty kredytu rodzina powiększy się o drugie lub kolejne dziecko to BGK wypłaci kwotę 20 tys. PLN (na drugie dziecko) lub 60 tys. PLN (na trzecie i kolejne dziecko) na poczet spłaty kredytu. Kredyt udzielany na warunkach programu Mieszkanie Bez Wkładu Własnego umożliwia finansowanie do 100% wydatków związanych z nabyciem lub budową nieruchomości. O kredyt mogą starać się osoby, które mają zdolność kredytową, ale nie posiadają wystarczających oszczędności na wkład własny. Część finansowanej kwoty jest objęta gwarancją BGK.

Od początku programu z oferty skorzystało 324 klientów Banku, a łączna wartość kredytów mieszkaniowych ze spłatą rodzinną udzielonych osobom fizycznym według stanu na 31 grudnia 2023 roku wyniosła 112 mln PLN, natomiast w samym 2023 roku – 282 kredyty na kwotę 99,4 mln PLN.

Grupa Kapitałowa Banku oferowała ustawowe wakacje kredytowe, umożliwiając zawieszenie spłaty kredytu lub pożyczki hipotecznej wykorzystanej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, których umowy były zawarte przed 1 lipca 2022 roku w walucie polskiej, a okres kredytowania kończył się po 31 grudnia 2022 roku – jedna umowa dla danego klienta.

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z 7 lipca 2022 roku, w 2023 roku umożliwiała zawieszenie kredytu w wymiarze jednego miesiąca na kwartał.

Z możliwości zawieszenia spłaty mogli również korzystać klienci, którzy zawarli ugody dla kredytów w CHF i obecną walutą kredytu jest PLN. Klienci PKO Banku Polskiego S.A. i PKO Banku Hipotecznego S.A. mogli złożyć wniosek w serwisie internetowym iPKO, oddziałach Banku lub korespondencyjnie.

Do końca grudnia 2023 roku 298,5 tys. klientów Grupy Kapitałowej złożyło wniosek o zawieszenie spłaty kredytu lub pożyczki hipotecznej, a łączna liczba zawieszanych rat wyniosła 2 108 tys.

W czwartym kwartale 2023 roku Grupa Kapitałowa Banku dokonała oszacowania faktycznego poziomu straty z tytułu wakacji kredytowych, biorąc pod uwagę m.in. dane empiryczne dotyczące współczynnika partycypacji korzystania klientów z wakacji kredytowych oraz przedpłat dokonywanych przez klientów w okresie trwania programu ustawowych wakacji kredytowych. Na podstawie wyników powyższej analizy Grupa Kapitałowa Banku dokonała częściowego rozwiązania straty z tytułu wakacji kredytowych oraz proporcjonalnego zmniejszenia dotychczasowej amortyzacji tej straty w łącznej kwocie 131 mln PLN. Przełożyło się to na zwiększenie wyniku odsetkowego oraz zmniejszenie korekty wartości bilansowej brutto kredytów. Zrealizowana strata z tytułu ustawowych wakacji kredytowych, bez efektu amortyzacji wyniosła zdaniem Grupy Kapitałowej 2 980 mln PLN wobec 3 111 mln PLN ujętych w lipcu 2022 roku.

Szczegółowe informacje dotyczące poziomu straty z tytułu wakacji kredytowych w 2023 roku zostały przedstawione w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Banku za 2023 rok w nocie 35 „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”.

KO Bank Polski S.A. w 2023 roku oferował ugody dla klientów indywidualnych posiadających czynne kredyty zabezpieczone hipotecznie w CHF. Ugoda polega na konwersji kredytu w CHF na kredyt w PLN, tak jakby od początku udzielony kredyt był kredytem złotowym oprocentowanym według stawki referencyjnej WIBOR powiększonej o stosowaną historycznie dla takich kredytów marżę. Ugody są proponowane w toku postępowań mediacyjnych prowadzonych przez Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF. Bank na szeroką skalę proponuje też ugody w odniesieniu do kredytów objętych postępowaniami sądowymi.

Program ugód PKO Banku Polskiego S.A spełnia swoje założenia, czyli jest realną pomocą dla osób spłacających kredyty hipoteczne w CHF. Formuła mediacji jest darmowa. Klient może się porozumieć z Bankiem lub bez konsekwencji zakończyć postępowanie mediacyjne bez porozumienia. Program całkowicie eliminuje zmaterializowane oraz przyszłe ryzyko walutowe klientów oraz jest wygodną i pewną alternatywą dla długotrwałej i kosztownej drogi sądowej. Zgodnie z założeniami Bank ponosi wszystkie skutki finansowe przywrócenia po stronie konsumenta stanu faktycznego i prawnego, w jakim konsument znalazłby się, gdyby nie zawarł z Bankiem umowy kredytu frankowego. Zdaniem Banku, takie działanie w pełni realizuje wymagania Dyrektywy 93/13 (Dyrektywa Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich) oraz zgodne jest z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Bank chcąc ograniczyć ryzyko stopy procentowej ponoszone przez klienta od początku uruchomienia programu oferuje kredytobiorcom możliwość oprocentowania kredytu w PLN z wykorzystaniem stałej stopy procentowej przez 5 lat. W przypadku, gdy pozostały okres spłaty kredytu po zawarciu ugody będzie krótszy niż 5 lat, stała stopa procentowa będzie obowiązywała do końca obowiązywania umowy. Kredyt ze stałą stopą cieszy się coraz większą popularnością – w procesie ugodowym w II półroczu 2023 roku tę opcję wybrało 81% klientów, którzy po podpisaniu ugody kontynuują spłatę kredytu, a łącznie od początku oferowania ugód 78% klientów, zawierających ugodę przewidującą kontynuację kredytu.

Do 31 grudnia 2023 roku zarejestrowano 57 tys. wniosków o mediacje, 37 195 mediacji zakończyło się pozytywnie, 13 096 mediacji zakończyło się negatywnie. Łączna liczba ugód zawartych do 31 grudnia 2023 roku wyniosła 36 822, z czego 35 154 ugód zawarto w postępowaniu mediacyjnym oraz 1668 ugód w toku postępowań sądowych.

W wyroku z dnia 15 czerwca 2023 roku wydanym w sprawie C-520/21 TSUE orzekł, że w przypadku uznania umowy kredytu zawierającej nieuczciwe warunki za nieważną, dyrektywa 93/13: (i) nie stoi na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności, oraz, że (ii) stoi na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.

Zdaniem Banku, na gruncie przepisów krajowych i zasady proporcjonalności, klientom nie przysługują dodatkowe roszczenia wobec Banku, przede wszystkim dlatego, że nie świadczyli oni na rzecz Banku usługi finansowej polegającej na udostępnianiu kapitału. Nie jest też uzasadnione stwierdzenie, że Bank wzbogacił się kosztem klienta, a konsument został zubożony. Dzięki uzyskanym środkom klient zaspokoił swoje potrzeby mieszkaniowe, a Bank przez lata ponosił koszty pozyskania tych środków, ich udostępnienia i obsługi technicznej kredytu. Nawet gdyby uznać, że istnieją podstawy prawne dla roszczeń klientów, to roszczenia te nie muszą zostać uwzględnione, a sądy mogą skorzystać z przysługującej im kompetencji do oddalenia powództwa, gdy stanowi ono nadużycie prawa. Aktualnie brak jest orzecznictwa dotyczącego tego typu roszczeń klientów.

W zakresie możliwości dochodzenia przez banki roszczeń wykraczających ponad kapitał wypłacony w wysokości nominalnej, TSUE wypowiedział się też w dwóch postanowieniach wydanych na przełomie 2023 i 2024 roku. Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2023 roku TSUE stwierdził, że instytucja bankowa nie może żądać od konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty. W orzeczeniu tym TSUE, analogicznie jak w wyroku C-520/21, nie wykluczył wprost waloryzacji, pozostawiając otwartą kwestię możliwości dochodzenia przez banki tego roszczenia. Kolejnym postanowieniem, wydanym w sprawie C-488/23 z dnia 12 stycznia 2024 roku, TSUE definitywnie przesądził jednak, iż Banki nie mają możliwości dochodzenia od klientów waloryzacji, jeśli nieważność umowy jest konsekwencją usunięcia z niej klauzul abuzywnych. TSUE tym samym orzekł, że banki nie mogą żądać od konsumentów rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału konsumentowi.

W 2023 roku Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego S.A. zwiększyła odpis na koszt ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi denominowanymi i indeksowanymi do CHF o 5 430 mln PLN. Wzrost kosztów ryzyka wynikał z aktualizacji parametrów modelu oceny ryzyka prawnego dla tych kredytów, uwzględniającej między innymi oczekiwany wpływ wyroku TSUE z 15 czerwca 2023 roku w sprawie C-520/21 na przyszłe orzecznictwo sądów polskich, wpływ postanowienia TSUE z 12 stycznia 2024 roku w sprawie C-488/23, dotyczącej pytania o dopuszczalność żądania od konsumenta rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji wypłaconego kapitału w przypadku uznania umowy kredytu za nieważną oraz postanowienia TSUE z grudnia 2023 roku w sprawach: C-140/22 z dnia 7 grudnia 2023 roku, C-756/21 z dnia 11 grudnia 2023 roku, C-28/22 z dnia 14 grudnia 2023 roku, dotyczących kwestii wezwań do zapłaty i liczonych od nich odsetek ustawowych za opóźnienie. Dodatkowo Bank wziął pod uwagę koszty programu ugód, liczbę zawieranych ugód oraz szacunki dotyczące napływu nowych pozwów sądowych i oczekiwanych ich rozstrzygnięć.

Szczegółowe informacje dotyczące odpisu na koszt ryzyka prawnego w 2023 roku zostały przedstawione w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Banku za 2023 rok w nocie 26 „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”.

W terminie objętym raportem PKO Bank Polski S.A. nie nabywał akcji własnych na własny rachunek oraz nie zbywał takich akcji.

Powyższe zestawienie zawiera dane PKO Banku Polskiego S.A. oraz podmiotów zależnych, które są uwzględnione w konsolidacji w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 48 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 575/2013 (tj. w konsolidacji ostrożnościowej). Konsolidacja ostrożnościowa, w odróżnieniu od konsolidacji zgodnej z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, obejmuje tylko podmioty zależne spełniające definicję instytucji, instytucji finansowej lub przedsiębiorstwa usług pomocniczych.

PKO Bank Polski S.A. oraz podmioty zależne Banku, które są uwzględnione w konsolidacji ostrożnościowej mają siedzibę na terenie Polski (gdzie prowadzą głównie działalność: bankową, zarządzania aktywami, funduszami inwestycyjnym i emerytalnymi, leasingową i faktoringową oraz świadczą usługi maklerskie, agenta transferowego i dostarczania rozwiązań technologicznych), Ukrainy (działalność bankowa i windykacyjna), Szwecji (działalność leasingowa oraz pozyskanie środków w drodze emisji obligacji) oraz Irlandii (sekurytyzacja wierzytelności leasingowych). PKO Bank Polski S.A. świadczy także usługi poprzez swoje oddziały na terenie Czech, Niemiec oraz Słowacji.

Prezentowane wartości są sumą pozycji z jednostkowych sprawozdań finansowych podmiotów (według danych dostępnych na dzień sporządzenia zestawienia).

W 2023 roku PKO Bank Polski S.A. nie zawarł umów, o których mowa w art. 141t ust. 1 ustawy Prawo bankowe, tj. umów wsparcia finansowego z podmiotami podlegającymi nadzorowi skonsolidowanemu, które działają w tym samym holdingu lub podmiotami blisko powiązanymi.

Stopa zwrotu z aktywów Grupy Kapitałowej Banku i Banku jest prezentowana odpowiednio w tabeli nr 1 i tabeli nr 5.

PKO Bank Polski S.A. nie publikował prognoz dotyczących wyników finansowych za 2023 rok. W raportach bieżących Bank przekazywał informacje o istotnych zdarzeniach, które miały wpływ na wyniki Banku i Grupy Kapitałowej Banku.

W PKO Banku Polskim S.A. nie jest realizowany program akcji pracowniczych.

PKO Bank Polski S.A. ma obowiązek informować w raportach o wszystkich umowach spełniających warunki definicji informacji poufnej, określonej w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w sprawie nadużyć na rynku.

W 2023 roku Bank zawarł i opublikował informacje o umowie gwarancji zawartej 27 lutego 2023 roku, która zapewnia nierzeczywistą ochronę kredytową w odniesieniu do portfela wyselekcjonowanych korporacyjnych wierzytelności kredytowych Banku, zgodnie z rozporządzeniem CRR. Całkowita wartość portfela wierzytelności Banku objętego tą gwarancją wynosi ponad 12 292 mln PLN, a portfel składa się z portfela obligacji o wartości 1 515 mln PLN (Portfel A) oraz portfela pozostałych wierzytelności o wartości 10 777 mln PLN (Portfel B). Wskaźnik pokrycia gwarancją wynosi 100% – w odniesieniu do Portfela A oraz 80% – w odniesieniu do Portfela B, w związku z czym całkowita kwota gwarancji wynosi 10 137 mln PLN. Maksymalny okres obowiązywania gwarancji wynosi 60 miesięcy, przy czym Bank uprawniony jest do jej wypowiedzenia przed upływem okresu jej obowiązywania.

PKO Bank Polski S.A. w marcu 2023 roku podpisał z Narodowym Bankiem Polskim umowę w sprawie uczestnictwa Banku w systemie Target-NBP, który służy do realizacji płatności nominowanych w euro.

Jednostki zależne PKO Banku Polskiego S.A. nie zawarły istotnych umów z Bankiem Centralnym lub organami nadzoru.

1 lutego 2023 roku PKO Bank Polski S.A. wyemitował 3-letnie obligacje uprzywilejowane w formacie „Senior Preferred Notes” o łącznej wartości 750 mln EUR. Szczegółowe informacje zostały przedstawione w rozdziale 1.3.2 „Emisja Euroobligacji w celu pokrycia wymogu minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych (MREL)”.

30 sierpnia 2017 roku PKO Bank Hipoteczny S.A. zawarł z PKO Bankiem Polskim S.A. umowę zmieniającą do umowy z 2015 roku, która dotyczyła Krajowego Programu Emisji Listów Zastawnych. Zgodnie z umową zmieniającą, Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego (Biuro Maklerskie Banku) pełniło funkcję subemitenta usługowego (do sierpnia 2017 roku listy zastawne były oferowane w trybie emisji zwykłej). W 2023 roku PKO Bank Hipoteczny S.A. nie wyemitował listów zastawnych w ramach wskazanej powyżej umowy. Łączna wartość nominalna wyemitowanych i niewykupionych na 31 grudnia 2023 roku listów zastawnych w ramach subemisji usługowej wyniosła 1 990 mln PLN. W portfelu Biura Maklerskiego Banku na koniec 2023 roku znajdowały się listy zastawne o łącznej wartości nominalnej 20,0 mln PLN.

Według stanu na 31 grudnia 2023 roku emisje obligacji PKO Banku Hipotecznego S.A. emitowane w ramach Programu Emisji Obligacji regulowała Umowa Programu Emisji Obligacji z 30 września 2015 roku z późniejszymi aneksami, podpisana z PKO Bankiem Polskim S.A., zgodnie z którą maksymalna wartość wyemitowanych i niewykupionych obligacji na podstawie programu wynosi 6 mld PLN oraz Umowa Zobowiązująca z 30 września 2015 roku z późniejszymi aneksami, zgodnie z którą PKO Bank Polski S.A. zobowiązuje się do obejmowania obligacji w ramach gwarancji do łącznej wartości 1 mld PLN. Jednocześnie, na podstawie odrębnych umów, PKO Bank Hipoteczny S.A. upoważnił Biuro Maklerskie Banku do pełnienia roli Agenta Emisji oraz PKO Bank Polski S.A. do pełnienia roli Dealera.

Zobowiązanie PKO Banku Hipotecznego S.A. z tytułu wyemitowanych obligacji w ramach powyższego programu na koniec grudnia 2023 roku, w wartości nominalnej, wynosiło 2,0 mld PLN. Według stanu na 31 grudnia 2023 roku PKO Bank Polski S.A. nie posiadał obligacji wyemitowanych przez spółkę.

W 2023 roku PKO Bank Polski S.A. wystawił w zakresie działalności podmiotów zależnych:

• dwie gwarancje przetargowe o łącznej wartości 1 mln PLN (maksymalnie na okres do kwietnia 2024 roku),
• jedną gwarancje dotyczącą spłaty kredytu o łącznej wartości 115 mln EUR (maksymalnie na okres do grudnia 2030 roku),
• pięć gwarancji dotyczących spłaty zobowiązań z tytułu najmu powierzchni biurowych i miejsc parkingowych o łącznej wartości 1,1 mln PLN i 6,8 tys. EUR (maksymalnie na okres do marca 2028 roku),
• jedną gwarancję zabezpieczającą umowy faktoringu niepełnego i odwrotnego zawartą na wypadek braku płatności za sfinansowane wierzytelności (Risk Sharing) z limitem do 100 mln PLN na okres do 24 listopada 2025 roku. Na dzień 31.12.2023 roku gwarancja była uruchomiona w kwocie 13 mln PLN.

PKO Bank Polski S.A. za istotne uznał (biorąc pod uwagę wartość i przyrost liczby postępowań) postępowania sądowe dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych. Na 31 grudnia 2023 roku przeciwko Bankowi toczyło się 30 498 postępowań sądowych (na 31 grudnia 2022 roku: 19 522) dotyczących kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej o łącznej wartości przedmiotu sporu 11 948 mln PLN (na 31 grudnia 2022 roku: 7 725 mln PLN), w tym jedno postępowanie grupowe, w którym liczba umów kredytowych wynosi 72. Przedmiotem wystąpień klientów Banku są przede wszystkim roszczenia o stwierdzenie nieważności umowy lub o zapłatę kwot zapłaconych przez klienta Bankowi w wykonaniu nieważnej umowy. Klienci zarzucają abuzywność postanowień lub sprzeczność umów z przepisami prawa. Żadna z klauzul stosowanych przez Bank w umowach nie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych.

Informacja dotycząca wartości wszystkich postępowań sądowych Banku oraz opis głównych spraw spornych, w tym dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych zostały przedstawione w jednostkowym sprawozdaniu finansowym PKO Banku Polskiego S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2023 roku – odpowiednio w nocie 46 „Sprawy sporne”.

Informacje dotyczące postępowań sądowych Grupy Kapitałowej Banku oraz opis głównych spraw spornych zostały przedstawione w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Banku za 2023 rok w notach 47 „Sprawy sporne” i 29 „Podatek dochodowy”.

W 2023 roku Grupa Kapitałowa Banku nie zaciągała kredytów i pożyczek, a także nie otrzymała gwarancji i poręczeń, które nie dotyczyły działalności operacyjnej.

Na 31 grudnia 2023 roku zobowiązania finansowe i gwarancyjne Grupy Kapitałowej Banku (wartość netto) wyniosły 95,2 mld PLN, z czego 87,1% stanowiły zobowiązania o charakterze finansowym. Ogółem dynamika udzielonych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych ukształtowała się na poziomie 11,1% r/r, głównie w efekcie wzrostu zobowiązań finansowych z tytułu linii i limitów kredytowych na nieruchomości oraz z tytułu faktoringu, a także spadku zobowiązań finansowych z tytułu linii i limitów kredytowych z tytułu leasingu finansowego.

Opis gwarancji i poręczeń udzielonych przez Bank

PKO Bank Polski S.A., w tym oddziały zagraniczne Banku udzielają gwarancji, które zabezpieczają zobowiązania wynikające z bieżącej działalności klientów. Są to przede wszystkim gwarancje: zapłaty, należytego wykonania kontraktu, rękojmi, przetargowe (wadialne), zwrotu zaliczki, spłaty kredytu oraz gwarancje celne. Bank udziela również regwarancji oraz otwiera akredytywy zabezpieczające (tzw. standby). Gwarancje wystawiane są w formie papierowej jak również w formie elektronicznej.

Gwarancje udzielane są w oparciu o przepisy Prawa bankowego oraz Kodeksu cywilnego. Do gwarancji wydawanych w obrocie międzynarodowym zastosowanie mogą mieć spisane zwyczaje i reguły np. Uniform Rules for Demand Guarantees (jeśli strony tak postanowią) lub przepisy prawa obcego (jeśli gwarancja została poddana właściwości takiego prawa).

Przy udzielaniu gwarancji proces oceny klienta oraz zakres wymaganych informacji jest analogiczny do tego, jaki obowiązuje w odniesieniu do kredytów. Bank stosuje to samo podejście do oceny ryzyka kredytowego jak w przypadku ekspozycji bilansowych.

Na koniec 2023 roku wartość zabezpieczeń ustanowionych na rachunkach lub aktywach kredytobiorców w ramach Grupy PKO Banku Polskiego S.A. wyniosła 497 mld PLN. Powyższa wartość dotyczy umów kredytowych, leasingowych i pożyczek.

PKO Bank Polski S.A. jest bankiem uniwersalnym, który działa na terenie całego kraju i jego działalność podlega takim samym wahaniom sezonowym, jak cała polska gospodarka. Działalność pozostałych spółek Grupy PKO Banku Polskiego S.A. również nie wykazuje istotnych cech sezonowości lub cykliczności.

1. 20 lutego 2024 roku Zarząd PKO Banku Polskiego S.A. poinformował, że podjął decyzję o emisji senioralnych obligacji nieuprzywilejowanych („senior non preferred”) („Obligacje”) w ramach Programu emisji obligacji własnych na rynku krajowym, o którego ustanowieniu Bank informował w raporcie nr 32/2011 („Program”). Program został zmodyfikowany w celu umożliwienia uznania Obligacji za zobowiązania kwalifikowane Banku zgodnie z art. 97a ust. 1 pkt. 2 Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.
   23 lutego 2024 roku Bank zakończył subskrypcję 5-letnich obligacji „senior non preferred” o łącznej wartości nominalnej 1 mld PLN dokonanej a rynku krajowym, w ramach Programu emisji obligacji własnych o wartości 5 mld PLN. Oprocentowanie obligacji jest zmienne, stanowiące sumę stawki referencyjnej WIBOR 6M oraz marży 159 bps. Bankowi może przysługiwać prawo wcześniejszego wykupu Obligacji po uzyskaniu zgody Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Dzień emisji ustalono na 28 lutego 2024 roku. Obligacje zostaną zaliczone do zobowiązań kwalifikowalnych Banku w rozumieniu z art. 97a ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.
2. 21 lutego 2024 roku Bank otrzymał indywidualne zalecenie Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”), w którym KNF potwierdziła, że Bank spełnia wymogi do wypłaty dywidendy na poziomie do 75% zysku za 2023 rok, przy czym maksymalna kwota wypłaty nie może przekraczać kwoty zysku rocznego pomniejszonego o zysk wypracowany w 2023 roku zaliczony już do funduszy własnych. Bank zaliczył do funduszy własnych zysk netto, osiągnięty w pierwszym półroczu 2023 roku w kwocie 1 624 430 283 PLN na poziomie jednostkowym oraz w kwocie 1 697 253 857 PLN na poziomie skonsolidowanym.
   26 lutego 2024 roku otrzymał dodatkowe wyjaśnienie KNF, w którym KNF przyjęła, że kwota wypłaconej zaliczki na poczet dywidendy, pochodząca z części zysku wypracowanego w roku 2022 przeznaczonego na kapitał rezerwowy z przeznaczeniem na wypłatę dywidendy (w tym zaliczkowej), może nie pomniejszać kwoty wskazanej w stanowisku KNF, o którym Bank informował powyżej.