66. Zarządzenie ryzykiem ESG

Ryzyko ESG (environmental, social and corporate governance) zostało zdefiniowane przez Grupę Kapitałową jako ryzyko negatywnych skutków finansowych dla Grupy Kapitałowej, będących konsekwencją obecnego lub przyszłego wpływu czynników ryzyka ESG na klientów i kontrahentów lub pozycje bilansu Grupy Kapitałowej. Ryzyko ESG obejmuje ryzyko środowiskowe, społeczne i ryzyko związane z ładem korporacyjnym.

Celem zarządzania ryzykiem ESG jest wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz budowy długookresowej wartości Grupy Kapitałowej zgodnie ze Strategią Banku, poprzez zintegrowane zarządzanie wpływem czynników ESG.

Grupa Kapitałowa zarządza ryzykiem ESG w ramach zarządzania innymi rodzajami ryzyka, ponieważ ze względu na specyfikę ryzyka ESG, nie jest ono odrębnym rodzajem ryzyka, lecz przekrojowym wpływającym na poszczególne rodzaje ryzyka w Banku, w szczególności na ryzyko kredytowe. Za zarządzanie poszczególnymi rodzajami ryzyka odpowiedzialne są jednostki wskazane przez Zarząd Banku. Komitety funkcjonujące w Banku, w zakresie swoich zadań i kompetencji, podejmują decyzje, wydają rekomendacje, zalecenia, opinie w zakresie działań związanych z ryzykiem ESG. Bank stosuje zasadę „podwójnej istotności” (ang. „double materiality”) poprzez uwzględnienie perspektywy:

• wpływu czynników ESG na działalność, wynik finansowy i rozwój Grupy Kapitałowej,
• oraz wpływu działalności Grupy Kapitałowej na społeczeństwo i środowisko.

Plany finansowe, kapitałowe i strategiczne weryfikowane i oceniane są w zakresie generowanego poziomu ryzyka oraz zgodności ze zrównoważonym rozwojem biorącym pod uwagę ryzyka ESG w perspektywie krótko, średnio i długoterminowej.

Grupa Kapitałowa realizuje plan integracji ryzyka ESG do systemu zarządzania ryzykiem w Grupy Kapitałowej i zgodnie z jego założeniami określa procesy zarządzania ryzykiem ESG w sposób kompleksowy włączając je do istniejących ram zarządzania ryzykiem. Integracja polega na dostosowaniu istniejących metod identyfikacji, pomiaru oraz kontroli poszczególnych ryzyk, biorąc pod uwagę zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy tymi rodzajami ryzyka a czynnikami ESG.

Jednym z elementów zarządzania ryzykiem z zakresu ochrony środowiska jest strategiczny limit tolerancji na ryzyko ESG. Miarą tolerancji tego ryzyka jest iloraz wartości kredytów dla klientów z branż wysokoemisyjnych i wartości sumy bilansowej Banku. W 2023 roku udział kredytów dla klientów z branż wysokoemisyjnych wyniósł 0,19% (przy limicie tolerancji dla Banku ≤1,6%) wobec wartości na koniec 2022 roku wynoszącej 0,38% (przy limicie tolerancji dla Banku ≤0,8%). Limit ten jest monitorowany kwartalnie i raportowany do Zarządu Banku. Grupa zdecydowała się na zwiększenie finansowania w sektorze ciepłowniczym oraz selektywne, przejściowe finansowanie transakcji związanych z bezpieczeństwem energetycznym (zakupy węgla) wobec wojny w Ukrainie oraz wzrostu cen surowców energetycznych i konieczności zapewnienia dostaw węgla z alternatywnych wobec Rosji kierunków, realizując wymiar społecznej odpowiedzialności.

Grupa opracowała zasady klasyfikacji finansowania zrównoważonego rozwoju w Grupy Kapitałowej Banku, które określają sposób powiązania z celami zrównoważonego rozwoju m. in. takich produktów jak: pożyczki, kredyty, produkty leasingowe. W zasadach tych został definiowany produkt o pozytywnym wpływie na środowisko naturalne. Produkt ten jest przeznaczony na finansowanie inwestycji przyczyniających się do realizacji celów środowiskowych i mających wymierny pozytywny wpływ na środowisko naturalne. Inwestycje te mogą dotyczyć m.in.: poprawy efektywności energetycznej, redukcji emisji gazów cieplarnianych czy zapobiegania wytwarzaniu odpadów. Przedmiotem finansowania produktu o pozytywnym wpływie na środowisko naturalne mogą być m.in.:

• odnawialne źródła energii,
• czysty transport,
• budynki o niskim poziomie zużycia energii,
• rozwiązania zmniejszające ślad węglowy produktu lub organizacji albo poprawiające efektywność energetyczną istniejących budynków.

W Obszarze Zarządzania Ryzykiem Grupa Kapitałowa realizuje zadania mające na celu zapewnienie zgodności z poniższymi regulacjami zewnętrznymi:

Grupa Kapitałowa Banku po raz pierwszy w 2023 roku ma obowiązek przedstawienia kluczowego wskaźnika wyników, tj. wskaźnika zielonych aktywów (GAR). Wskaźnik GAR określa procentowy udział aktywów Grupy Kapitałowej Banku finansujących działalność gospodarczą zgodną z systematyką (zrównoważoną środowiskowo) w porównaniu do wszystkich aktywów Grupy Kapitałowej Banku.

Kryteria uznania działalności gospodarczej za działalność zrównoważoną (zgodną z systematyką) są następujące:

1. wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych;
2. nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z pozostałych celów środowiskowych;
3. jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami określonymi w art. 18 rozporządzenia o Taksonomii UE;
4. spełnia techniczne kryteria kwalifikacji opisane w rozporządzeniach delegowanych do rozporządzenia o Taksonomii UE, tj.:
   1. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2139 z dnia 4 czerwca 2021 roku uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych;
   2. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1214 z dnia 9 marca 2022 roku zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 w odniesieniu do działalności gospodarczej w niektórych sektorach energetycznych oraz rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2178 w odniesieniu do publicznego ujawniania szczególnych informacji w odniesieniu do tych rodzajów działalności gospodarczej.

Techniczne kryteria kwalifikacji pozwalają określić czy finansowana przez Grupę inwestycja lub prowadzona przez przedsiębiorstwo działalność gospodarcza wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych i nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z pozostałych celów środowiskowych. Techniczne kryteria kwalifikacji określają więc minimalne wymogi, jakie finansowana inwestycja/dana działalność gospodarcza powinna spełniać, aby można było ją uznać za zrównoważoną środowiskowo. Narzędziem wspierającym ocenę spełnienia kryteriów technicznych Taksonomii UE są opracowane w oparciu o ww. rozporządzenia delegowane do Taksonomii UE i wdrożone w Grupie Kapitałowej Banku ankiety taksonomiczne. Ankiety taksonomiczne są integralną częścią procesu określania/klasyfikacji zrównoważonych aktywów. Uzyskane przy pomocy ankiet taksonomicznych dane stanowią bazę do kalkulacji wskaźnika zielonych aktywów ogółem (GAR).

Szczegółowe informacje na temat ujawnienia taksonomicznego zawarte są w Oświadczeniu na temat informacji niefinansowych, które jest częścią Sprawozdania z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego.

Grupa Kapitałowa Banku ma obowiązek przedstawiania informacji na temat ryzyk z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego. Grupa Kapitałowa przeprowadza analizy portfela kredytowego w zakresie narażenia ekspozycji Grupy Kapitałowej Banku na ryzyko transformacji związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu oraz na wpływ długotrwałych i gwałtownych zdarzeń fizycznych związanych ze zmianą klimatu.

Aktualnie Grupa Kapitałowa prowadzi prace w zakresie wyznaczenia emisyjności portfela bankowego. W tym celu Grupa przyjęła metodykę PCAF, czyli jednolity globalny standard liczenia i raportowania emisji gazów cieplarnianych zapewniający przejrzystość i rozliczalność. Metodyka PCAF pozwala ocenić wielkość emisji gazów cieplarnianych związanych m.in. z kredytami korporacyjnymi, papierami wartościowymi i kredytami hipotecznymi.

W ramach dobrej praktyki rynkowej i rosnących wymagań regulacyjnych Grupa opracowała metodykę i narzędzia do przeprowadzania stress testów klimatycznych, które stanowią innowacyjne podejście w branży bankowej do oceny ryzyka kredytowego przedsiębiorstw. Metodyka oparta jest na modyfikacji sprawozdań finansowych klientów i uwzględnia kluczowe czynniki środowiskowe takie jak ceny gazów cieplarnianych (GHG), nakłady inwestycyjne, energochłonność budynków, oraz ryzyko związane z suszami. Zastosowanie scenariuszy obejmujących horyzont czasowy 1 roku, 3 lat i 30 lat pozwala na dokładną analizę ryzyka zarówno krótkoterminowego jak i długoterminowego.

W ramach tych zadań, Grupa Kapitałowa prowadzi prace mające na celu rozbudowę systemów informatycznych służących do gromadzenia, agregowania i zarządzania danymi z obszaru zrównoważonego rozwoju.

W zakresie działalności ubezpieczeniowej spółki ubezpieczeniowe Grupy Kapitałowej zarządzają ryzykiem ESG – w ramach zarządzania innymi rodzajami ryzyka, przy czym ze względu na specyfikę ryzyka ESG, nie jest ono odrębnym rodzajem ryzyka, lecz przekrojowym wpływającym na poszczególne rodzaje ryzyka występujące w spółkach. Spółki ubezpieczeniowe Grupy Kapitałowej dostosowały regulacje wewnętrzne dotyczące ESG do wymogów prawnych w roku 2022, w szczególności w zakresie Rozporządzenia delegowanego 2021/1257 zmieniającego rozporządzenia delegowane (UE) 2017/2358 i (UE) 2017/2359 w odniesieniu do uwzględnienia czynników zrównoważonego rozwoju, ryzyk dla zrównoważonego rozwoju i preferencji w zakresie zrównoważonego rozwoju w wymogach w zakresie nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń oraz w przepisach dotyczących prowadzenia działalności i doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych oraz Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2021/1256 z dnia 21 kwietnia 2021 roku zmieniającego rozporządzenie delegowane (UE) 2015/35 w odniesieniu do uwzględniania ryzyk dla zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu zakładami ubezpieczeń i zakładami reasekuracji (rozporządzenie wykonawcze do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 roku). W roku 2023 spółki ubezpieczeniowe Grupy Kapitałowej prowadziły działalność zgodnie z regulacjami wewnętrznymi dostosowanymi do obowiązujących wymogów prawnych w zakresie ESG.