Kapitalizacja ukraińskiego sektora bankowego systematycznie się poprawia. Współczynnik adekwatności kapitałowej R2 na początku stycznia obniżył się do 21,1% wobec 25,4% na początku grudnia, co wynikało m.in. z zaostrzenia metodyki wymogów kapitałowych. Pomijając te efekty, współczynnik istotnie poprawił się względem 19,7% na początku 2023 roku i 18% na początku 2022 roku (wymóg 10%). Relacja kredytów do depozytów wśród rezydentów w listopadzie 2023 roku wyniosła 44,8% i spadła do najniższego poziomu od rosyjskiej agresji (72,2% w styczniu 2022 roku). Sektor bankowy utrzymuje wysoką płynność, współczynnik LCR kilkukrotnie przekracza wymogi.
Sytuacja gospodarcza
W III kwartale 2023 roku wzrost gospodarczy spowolnił do 9,3% r/r z 19,5% r/r w II kwartale 2023 roku. Wysoka dynamika to zasługa niskiej bazy odniesienia, która przed rokiem była obciążona wpływem wojny. Gospodarka stopniowo odrabia straty. W III kwartale 2023 roku poziom PKB po uwzględnieniu czynników sezonowych wzrósł o 0,7% q/q, po wzroście o 0,8% q/q w II kwartale 2023 roku. Narodowy Bank Ukrainy (NBU) oczekuje, że w skali całego 2023 roku wzrost PKB był silniejszy od oczekiwań i wyniósł 5,7%. Z kolei dynamika PKB w 2024 roku ma spowolnić do 3,6% ze względu na słabsze wyniki produkcji w rolnictwie oraz zwiększenie nierównowagi na rynku pracy, które będzie konsekwencją trwającej wojny. W strukturze PKB wzrosło znaczenie sektora publicznego, w tym wydatków na cele zbrojeniowe, społeczne i odbudowę infrastruktury. Zwiększył się też udział inwestycji w PKB, a zmalał konsumpcji prywatnej, co jest typowe dla gospodarek operujących w trybie wojennym. W 2023 roku wyższa niż przed rokiem była produkcja w sektorze rolniczym. Sytuacja na rynku pracy stopniowo się poprawia, a dochody realne od II kwartału 2023 roku wróciły do wzrostów, również za sprawą wzrostów środków wypłacanych przez państwo (wynagrodzenia w sektorze wojskowym, emerytury, transfery społeczne). Według UNHCR liczba ukraińskich uchodźców poza Ukrainą w grudniu 2023 roku wyniosła 6,3 mln osób, a migrantów wewnętrznych 3,7 mln osób. Inflacja szybko spada, w grudniu 2023 roku obniżyła się do 5,1% r/r z 26,6% r/r w grudniu 2022 roku. Procesy inflacyjne istotnie wyhamowały m.in. ze względu na złagodzenie presji kosztowych (w tym po stronie towarów rolnych za sprawą wysokich zbiorów), dezinflacyjnego wpływu umocnienia hrywny (UAH) i normalizacji oczekiwań inflacyjnych. Narastające obawy przed wzrostem inflacji w 2024 roku w związku z kontynuacją ożywienia gospodarczego mogą spowolnić skalę trwającego cyklu obniżek stóp procentowych NBU (15% wg stanu na koniec stycznia 2024 roku wobec 25% w czerwcu 2023 roku). Kurs UAH został uwolniony, ale NBU zastrzega sobie możliwość interwencji. Systematycznie łagodzone są restrykcje walutowe (m.in. od grudnia 2023 roku zniesiono limity wypłat walutowych dla gospodarstw domowych). Rezerwy walutowe w grudniu 2023 roku wzrosły o 42% r/r do 40,5 mld dolarów amerykańskich (USD). Krytycznym ryzykiem dla stabilności makroekonomicznej Ukrainy pozostaje sfera fiskalna. Deficyt fiskalny w 2023 roku przekroczył 1,3 bln UAH (ok. 20% PKB), a wykluczając zagraniczne granty 1,7 bln UAH (ok. 26% PKB). Według ustawy budżetowej deficyt w 2024 roku ma wynieść ok. 1,6 bln UAH (ponad 20% PKB), a jego sfinansowanie zależy od dalszego napływu finansowania zewnętrznego (dotychczas głównie z UE, USA i w ramach pożyczek z MFW).
Ukraiński sektor bankowy
Według danych NBU, liczba banków, które prowadziły działalność operacyjną w Ukrainie na koniec listopada 2023 roku, spadła do 63 z 67 na koniec listopada 2022 roku, w związku z upadłością 4 banków. Wartość aktywów sektora bankowego na koniec listopada 2023 roku wzrosła o 22,5% r/r do 2,75 bln hrywien ukraińskich (UAH), a kapitałów własnych o 54,1% r/r do 337,4 mld UAH. Relacja kapitałów własnych do aktywów od czterech kwartałów nieprzerwanie rosła, a na koniec listopada 2023 roku wyniosła 12,3% i zbliżyła się do 12,8%, poziomu z końca stycznia 2022 roku (sprzed rosyjskiej inwazji na Ukrainę). Główną przyczyną rosnących kapitałów były wysokie zyski odnotowane w II połowie 2023 roku. Sektor bankowy będzie musiał uiścić podatek od „nadmiarowych zysków” w 2023 roku w wysokości 50%, a stawka podatku od 2024 roku wynosić będzie 25% (wcześniej 18%). NBU szacuje, że jednorazowa danina nie wpłynie istotnie na stabilność sektora bankowego.
Depozyty ogółem wzrosły w listopadzie 2023 roku o 24,2% r/r do 2,26 bln UAH, a depozyty rezydentów stanowiły 98,6% ogółu. Depozyty walutowe rezydentów w 2 połowie 2023 roku rosły wolniej od depozytów rezydentów ogółem (w listopadzie 2023 roku odpowiednio 8,9% r/r i 24,7% r/r), odwrotnie niż miało to miejsce w pierwszej połowie roku. Dynamika kredytów ogółem w listopadzie była ujemna (spadek o 3,9% r/r do 1,03 bln UAH), ale od sierpnia tempo spadku systematycznie obniżało się wobec minimum w lipcu 2023 roku na poziomie -11,2% r/r. Wolumen kredytów ogółem od lipca 2023 roku nieprzerwanie rośnie w ujęciu miesięcznym, po wcześniejszym okresie silnych spadków. W listopadzie 2023 roku dynamika kredytów dla gospodarstw domowych po raz pierwszy od września 2022 roku była dodatnia i wyniosła 1,3% r/r, przy dalszym istotnym spadku kredytów dla przedsiębiorstw (-6,5% r/r). Ożywienie kredytów dla gospodarstw domowych ma źródło w segmencie konsumpcyjnym, co jest pochodną odbicia konsumpcji i rosnących realnych dochodów ludności. Systematycznie rośnie wolumen udzielanych kredytów hipotecznych, przy czym udzielane są praktycznie tylko kredyty w ramach subsydiowanego przez państwo programu eOselia. Głównym motorem akcji kredytowej dla przedsiębiorstw pozostaje państwowy program „Dostępny kredyt 5-7-9%”, przy czym porozumienie z MFW zakłada rewizję programu i skupienie wsparcia na sektorze MŚP. Perspektywy dla wzrostu akcji kredytowej poprawiają się, głównie za sprawą coraz lepszej koniunktury.
Na koniec listopada 2023 roku zwrot z aktywów (ROA) w ukraińskim sektorze bankowym wyniósł 5,57%, a zwrot z kapitału (ROE) sięgał 52,77%.