PKO Bank Polski S.A. widzi rosnące ryzyko wynikające ze zmian makroekonomicznych oraz regulacyjnych. Poniżej przedstawiono uwarunkowania zewnętrzne, które mogą mieć wpływ na działalność i przyszłe wyniki Grupy Kapitałowej Banku.
Strategia i perspektywy
Strategia PKO Banku Polskiego S.A. na lata 2023 – 2025 i realizacja
8 grudnia 2022 roku Zarząd Banku przyjął Strategię rozwoju PKO Banku Polskiego S.A. na lata 2023-2025 „Przygotowani do wyzwań, nastawieni na przyszłość”, która została zatwierdzona przez Radę Nadzorczą Banku. Strategia zakłada realizację ambitnych celów biznesowych oraz finansowych. Oparta jest o główne przewagi konkurencyjne Banku: skalę działalności, cyfrowość i kompetencje technologiczne oraz bezpieczeństwo i stabilność. Proces realizacji Strategii podzielono na 7 filarów.
WSKAŹNIK | CEL 2025 | REALIZACJA 2023 |
---|---|---|
CELE FINANSOWE | ||
ROE | >12% | 13,3% |
C/I | <45% | 31,6% |
koszt ryzyka | 0,7%-0,9% | 0,5% |
zdolność do wypłaty dywidendy/skupu akcji | TAK | TAK |
CELE BIZNESOWE | ||
poprawa satysfakcji klientów dla każdej grupy klientów wg wskaźnika NPS | TOP 3 | klient indywidualny: TOP4 klient korporacyjny: zgodnie z założoną trajektorią |
poprawa satysfakcji pracowników mierzona przez wzrost wskaźnika eNPS | +20 pkt | >20 pkt |
wskaźnik cyfryzacji procesów dla klienta indywidualnego | ~100% | 98% |
przyrost bazy klientów primary poniżej 35 roku życia | 25% | 7% zgodnie z założoną trajektorią |
wzrost przychodów pozabankowych spółek Grupy Kapitałowej Banku | 20% | 14% zgodnie z założoną trajektorią |
Wzrost udziału kobiet na stanowiskach MRT w Banku | >30% | 22,7% |
Najwyższy wolumen nowego finansowania projektów zrównoważonych i transformacyjnych | 2,2 mld PLN |
Realizacja celów finansowych dla Grupy Kapitałowej Banku na koniec 2023 roku była zgodna z założoną trajektorią.
Wskaźnik ROE wyniósł 13,3% wobec zakładanego celu powyżej 12%. Wskaźnik C/I wyniósł 31,6% wobec zakładanego poziomu poniżej 45%. Koszt ryzyka wyniósł 0,5% i oscylował wokół zakładanego poziomu 0,7%-0,9%. Bank spełnia wymogi finansowe konieczne do dystrybucji dywidendy.
Stopień realizacji celi biznesowych wraz ze wskazaniem najważniejszych działań został opisany poniżej w podziale na poszczególne filary:
Bank zrealizował szereg inicjatyw poprawiających satysfakcję klientów, co pozwoliło na znaczną poprawę wskaźnika NPS klientów indywidualnych, osiągniecie poziomu TOP4 wśród banków w Polsce – wzrost o 3 pozycje względem 2022 roku. Bank buduje długoterminową relację z klientami pozostając bankiem pierwszego wyboru dla ponad 5 mln klientów tzw. primary, co oznacza wzrost r/r o 6%. Działania ukierunkowane na poprawę doświadczenia klientów indywidualnych dotyczyły m.in.:
- wskazania najważniejszych obszarów do poprawy w ścieżkach obsługi klientów oraz szeregu wdrożeń z których najistotniejsze to wdrożenie LiveChatu obsługowego, spersonalizowanych tabel opłat i prowizji poprawiających transparentność cen,
- wdrożenia procesów digitalizacji obsługi klientów – jako pierwszy bank w Polsce wdrożono rozwiązania umożliwiające obsługę klientów z cyfrowym dowodem (mObywatel),
- przeprowadzenia ponad 20 kampanii aktywizacyjnych, relacyjnych oraz stażowych,
- realizacji projektu mającego na celu uproszczenie języka komunikacji zarówno wewnątrz organizacji jak i z klientami i interesariuszami – 70 ambasadorek i ambasadorów w programie PKO Prosto,
- przeprowadzenia inicjatyw wzmacniających postawę i nastawioną na klienta kulturę w organizacji – Galaktyka CX, CX Day w PKO Rotunda,
- uwzględnienia wskaźników NPS w celach menadżerów oraz prowadzenia inicjatyw rozwoju kompetencji wśród pracowników Banku.
W segmencie klientów instytucjonalnych na koniec 2023 roku wskaźnik NPS poprawił się pozostając na ścieżce do osiągniecia TOP3 w 2025 roku. W 2023 roku w ramach poprawy doświadczenia klientów korporacyjnych oraz adresowania kluczowych obszarów do poprawy Bank wdrożył szereg nowych rozwiązań.
W 2023 roku PKO BP kontynuował pracę nad dostosowaniem oferty i modelu obsługi do potrzeb klientów w oddziałach oraz w kanałach cyfrowych. Bank rozwijał kanały cyfrowe pod kątem technologicznym i produktowym.
Ponadto w 2023 roku:
- zmodernizowano 47 kolejnych oddziałów do nowych formatów oraz przekształcono 21 oddziałów na oddziały bezgotówkowe, łącznie Bank prowadzi ich 51,
- rozszerzono funkcję Asystenta Klienta na kolejne oddziały,
- wdrożono kolejne procesy na ekrany klienta w oddziałach, a także identyfikację z wykorzystaniem aplikacji mObywatel. Na koniec roku 29 procesów sprzedażowo-obsługowych w oddziałach dostępnych było na ekranach a blisko 91% dyspozycji w ramach tych procesów realizowana jest w formie cyfrowej,
- funkcjonalność aplikacji IKO została rozszerzona o nowe możliwości.
Bank prowadził program symplifikacji w ramach którego realizowane było uproszczenie oferty, digitalizacja procesów i automatyzacja obsługi posprzedażowej. Program prowadzi do osiągnięcia celu strategicznego zakładającego blisko 100% dostępność spraw dla klientów indywidualnych w iPKO lub IKO. Na koniec 2023 roku wskaźnik wyniósł 98%.
W 2023 roku:
- udostępniono klientom m.in. nową wersję kantoru w iPKO, zmianę numeru telefonu, nowy proces składania reklamacji w serwisie iPKO,
- wprowadzono funkcję prezentującą koszty inwestowania, informacje dotyczące wpłat i limitów dot. kont emerytalnych: Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oraz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE),
- w ślad za nowymi wdrożeniami Bank prowadził również działania edukacyjne wobec klientów przedstawiając szerokie możliwości samoobsługi w kanałach zdalnych.
W 2023 roku Bank kontynuował rozwój ekosystemu usług pozabankowych w ramach platformy VAS oraz prowadził szereg działań mających na celu uatrakcyjnienie oferty dla młodych. Podjęte inicjatywy przełożyły się na zgodną z założoną trajektorią realizację celu strategicznego Banku dotyczącego wzrostu liczby nowych młodych klientów. Baza klientów tzw. primary poniżej 35 roku życia wzrosła r/r o 7%. Bank w swojej strategii stawia nacisk na innowacje, rozwój cyfrowej oferty i dostarczanie narzędzi ułatwiających młodym codzienne bankowanie, co przekłada się na wzmacnianie relacji z klientami najmłodszymi. W 2023 roku odnotowano prawie dwukrotny wzrost liczby transakcji zbliżeniowych BLIK, oraz 15% wzrost zakładanych kont „na selfie” w porównaniu do 2022 roku.
W 2023 roku:
- wdrożono nowy procesu sprzedaży rachunków PKO Konto Pierwsze w iPKO/IKO, konto 500+ Rodzina – Rodzinny Pakiet Oszczędnościowy oraz Pierwsze Konto Oszczędnościowe z oprocentowaniem do 8%,
- udostępniono klientom, jako pierwszy Bank w Polsce, karty płatnicze wykonane z pochodzącego z odzysku materiału Ocean Plastic®,
- uproszczono i uspójniono ofertę kont m.in. połączenie Konta Pierwszego z Kontem dla Młodych – redukcja liczby kont z 19 do 8 sztuk,
- kontynuowano zaangażowanie we wsparcie finansowania pierwszego mieszkania dla młodych rodzin,
- udostępniono nową aplikację Junior dla klientów, a Bank kontynuuje prace nad nową rolą rodzica w iPKO i IKO,
- przeprowadzono kampanie promujące wizerunek Banku, który „sprawdza się w działaniu”, kampanię promująca usługi zdalne w aplikacji IKO oraz szereg działań akwizycyjnych i promocyjnych w zakresie oferty dla młodych klientów,
- wspierano inicjatywy pozwalające mocniej zaistnieć marce PKO Banku Polskiego w świecie młodych: sponsoring sportowy oraz wykorzystanie świata Metaverse czy platforma VAS,
- udostępniono limit PKO Płacę później, osiągając na koniec roku niemal 175 tys. aktywnych limitów.
W ramach działań strategicznych w segmencie klientów korporacyjnych w 2023 roku Bank:
- kontynuował prace nad „multiplatformą produktową”. Wdrożono połączenie „single sign on” z Portalem Klienta PKO Leasing oraz integrację z kolejnymi systemami finansowo-księgowymi klientów. Odsetek klientów korzystających z systemów finansowo-księgowych dostępnych do integracji z Bankiem wyniósł 35% na koniec 2023 roku,
- w celu przyspieszenia procesu kredytowego wdrożono tzw. prostą ścieżkę kredytową, eDecyzję (decyzja podejmowana w systemie kredytowym), proces automonitorowania ryzyka kredytowego realizowany ze wsparciem aplikacji CRM, a także automatyczny generator dla tzw. krótkiej umowy,
- prowadził zaawansowane prace nad uwolnieniem czasu doradców i analityków regionalnych.
Bank rozwijał również swoją ofertę w segmencie firm i przedsiębiorstw. Działania w tym zakresie były realizowane ze szczególnym naciskiem na digitalizację procesów obsługowych oraz optymalizację procesów kredytowych. Główne wdrożenia w 2023 roku dotyczyły:
- udostępnienia wieloosobowego dostępu do serwisu iPKO,
- udostępnienia nowych produktów kredytowych w tym m.in.: limitu kredytowego wielocelowego z gwarancją BGK de minimis oraz kredytu płynnościowego ARiMR,
- rozwoju ekosystemu usług pozabankowych,
- integracji procesów i systemów obsługi z PKO TFI oraz rozpoczęcia budowy systemu pomiaru satysfakcji pracowników i klienta (eNPS/NPS) w spółkach Grupy Kapitałowej Banku.
Realizacja celu strategicznego – 20% wzrost przychodów pozabankowych spółek Grupy Kapitałowej Banku w okresie strategii wyniosła 14% i jest na poziomie zakładanej trajektorii.
Działania służące realizacji celów ESG przedstawiono w dalszej części sprawozdania.
Kluczowym aspektem rozwoju technologicznego w horyzoncie strategii jest optymalizacja procesu wytwarzania i skrócenie okresu od pomysłu do wdrożenia. Optymalizacja dotyczy zarówno zwiększenia skali wykorzystywania metod pracy DevSecOps, czy Agile – jak też redukcji długu technologicznego oraz symplifikacji architektury aplikacji Banku. W 2023 roku zespół Banku wdrożył istotne zmiany w kluczowym dla Banku modelu wydawniczym aplikacji IKO, w tym:
- implementację funkcji cyberbezpieczeństwa na etapie wytwarzania oprogramowania,
- wprowadzenie szeregu jakościowych metryk DevSecOps,
- przygotowanie synergicznej „mapy drogowej” dla rozwoju IKO,
- rozwój infrastruktury IKO w oparciu o mikrosewisy. Na koniec 2023 roku w nowoczesnej architekturze działało 35 mikroserwisów vs 24 na koniec 2022 roku,
Dzięki wdrożeniu ww. rozwiązań Bank skrócił czas wdrażania zmian na środowisko produkcyjne IKO w ostatnim roku o 28%.
W odpowiedzi na rosnącą liczbę zadań prowadzono szereg inicjatyw w obszarze operacji. W 2023 roku dzięki zastosowaniu powtarzalnych czynności Robotic Process Automation (RPA) przy obsłudze tzw. rządowych wakacji kredytowych oraz do wsparcia obsługi wniosków o tzw. Bezpieczny Kredyt 2%, roboty wykonały pracę będącą ekwiwalentem ponad 600 FTE. Łącznie w 2023 roku zrobotyzowano 65 procesów, a zmodyfikowano 82. Roboty wykonały 77,3 mln operacji w ramach ponad 100 procesów z obszaru operacji, ponad 170 procesów z innych obszarów, m.in. audytu, podatków czy restrukturyzacji i 19 procesów spółek z Grupy Kapitałowej Banku.
W 2023 roku rozwiązania zespołu Platformy Robotyzacji Procesów doceniono w konkursach:
- Best in RPA – III miejsce w konkursie organizowanym przez „Computerworld”,
- nagroda specjalna Mocarze Hiperautomatyzacji dla PKO Banku Polskiego.
Bank optymalizuje procesy również dzięki eliminacji, standaryzacji, optymalizacji metodami lean six sigma oraz automatyzacji. Pomimo postępującej centralizacji funkcji operacyjnych spółek grupy i coraz większa liczby zadań Bank utrzymuje dyscyplinę kosztową. Obecny poziom automatyzacji STP (ang. straight through processing) procesów obszaru operacji jest bliski 60%.
Realizacja celów strategicznych zależy przede wszystkim od zaangażowania pracowników, utrzymania i pozyskiwania talentów oraz stworzenia przyjaznego środowiska do rozwoju. Dlatego też Bank dąży do zwiększenia satysfakcji pracowników. Na koniec 2023 roku cel ten został osiągnięty – eNPS pracowników wzrósł o ponad 20 punktów i wyniósł 45 pkt. za IV kwartał 2023 roku. Działania w tym zakresie Bank realizował poprzez:
- wdrożenie kwartalnego procesu badania doświadczeń (eNPS) i pracy z wynikami tych badań na poziomie zespołów i ogólnobankowym,
- rozszerzenie oferty benefitowej o oczekiwane przez pracowników elementy (m.in. wybór dowolnego pakietu medycznego, podniesienie sumy punktów na platformie MyBenefit, dodatkowy dzień wolny, większa kwota refundacji za okulary, pilotaż programu szkoleniowo-rozwojowego MultiLife; pakiet dla emerytów) oraz kontynuację digitalizacji procesów pracowniczych,
- opracowanie strategii well-being i realizowanie licznych inicjatyw wspierających dobrostan pracowników w zakresie zdrowia fizycznego i mentalnego,
- doskonalenie kultury organizacyjnej – wypracowany został profil kulturowy i rozpoczęto wdrożenie nowych wartości organizacyjnych poprzez kampanię #naWARTOŚCIowani, opracowany został model lidera i pracownika zgodny z wartościami,
- zwiększanie zaangażowania liderów poprzez określony nowy profil oczekiwań oparty o nowe wartości i priorytety zmiany kulturowej oraz zwiększanie wpływu w procesach HR m.in. włączenie ich w kreowanie rozwiązań w zakresie polityki personalnej,
- określenie listy kompetencji kluczowych wraz z określeniem strategii rozwoju każdej z nich oraz uruchomienie ogólnobankowych programów rozwoju tych kompetencji dla pracowników i stażystów,
- uruchomienie inicjatywy edukacyjnej wspierającej budowanie banku równych szans oraz inkluzywne przywództwo,
- zorganizowanie pierwszych na rynku wirtualnych targów pracy w przestrzeni Metaverse oraz wdrożenie kompleksowego programu mobilności wewnętrznej w ramach Grupy Kapitałowej,
- rozszerzenie oferty działań edukacyjnych o cyfrowe formy i większą dostępność treści szkoleniowych.
Drugim z celów strategicznych uwzględnionych w Filarze 6 jest udział kobiet na stanowiskach MRT. Poprzez zmiany w systemie motywacyjnym, budowanie programów sukcesyjnych oraz zmiany w kulturze oparte na nowych wartościach organizacyjnych Bank chce osiągnąć założony 30% udział kobiet na stanowiskach MRT na koniec 2025 roku. Na koniec 2023 roku wskaźnik ten wyniósł 22,7%.
Bank monitoruje i identyfikuje potencjalne cele przejęć instytucji w kraju i w regionie. Analizy są prowadzone pod kątem uzyskania korzyści z transakcji określonych w strategii (w tym: pozyskanie wiedzy i talentów, synergie technologiczne, akwizycja bazy klientów, synergie biznesowe, dywersyfikacja biznesowa i geograficzna).
Czynniki, które będą miały wpływ na przyszłe wyniki finansowe
- wojna w Ukrainie i jej konsekwencje gospodarcze, w tym ograniczenie dostępności surowców energetycznych, podwyższona niepewność wśród firm i konsumentów, przepływy migracyjne,
- podwyższone ryzyko geopolityczne, z ryzykiem eskalacji konfliktów w Ukrainie, wokół Tajwanu i na Bliskim Wschodzie oraz podwyższona niepewność polityczna przez wyborami prezydenckimi w USA,
- ryzyko ponownego wystąpienia zaburzeń w łańcuchach dostaw w związku z zaburzeniami transportowymi na Morzu Czerwonym,
- dalsze zmiany w globalnych łańcuchach dostaw, związane z reshoringiem, tj. przenoszeniem produkcji bliżej rynków zbytu (nearshoring) i przenoszeniem produkcji do państw w ramach szeroko rozumianych bloków sojuszniczych (friendshoring),
- utrzymywanie się relatywnie niskiego tempa wzrostu gospodarczego na świecie, w tym spowolnienie amerykańskiej gospodarki i recesja w Niemczech,
- prawdopodobny zwrot w polityce głównych światowych banków centralnych w stronę łagodzenia polityki pieniężnej,
- możliwość dostępu do inwestorów z rynku europejskiego w związku z emisją długu w kontekście wymogów regulacyjnych dotyczących minimalnego wymogu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych (jeżeli zajdzie potrzeba takich emisji), a także zwiększoną podażą obligacji skarbowych w USA,
- ryzyko potencjalnego dodatkowego obciążenia związanego z wdrożeniem globalnego podatku minimalnego (Pillar II) w związku z Dyrektywą Rady (UE) 2022/2523, który w Polsce nie został jeszcze zaimplementowany, ale od 1 stycznia 2024 roku obowiązuje w wybranych jurysdykcjach podatkowych, w których Bank posiada oddziały zagraniczne oraz spółki zależne,
- zmiany w polityce klimatycznej, w tym przyspieszająca transformacja energetyczna oraz wzrost restrykcyjności i znaczenia wymogów środowiskowych,
- oczekiwane ożywienie gospodarcze, którego głównym źródłem będzie odbudowa konsumpcji prywatnej,
- ścieżka dalszych zmian stóp procentowych NBP oraz poziomu rezerwy obowiązkowej,
- natężenie i trwałość czynników proinflacyjnych oraz działania regulacyjne nakierowane na ograniczanie skali wzrostu cen,
- sytuacja na rynkach finansowych, która może odzwierciedlać m.in. wzrost ryzyka geopolitycznego w związku z ewentualną eskalacją konfliktu zbrojnego w Ukrainie,
- skala i tempo napływu środków z UE, w tym głównie w ramach KPO, i możliwość ich szybkiego wykorzystania przy ryzyku ograniczeń podażowych,
- utrzymanie silnej presji kosztowej z rynku pracy, w obliczu istotnego wzrostu płacy minimalnej i odbudowy popytu na pracowników wynikającej z ożywienia gospodarczego w warunkach ograniczonej podaży na rynku pracy,
- oczekiwane ożywienie popytu na kredyt, w tym zwłaszcza po stronie gospodarstw domowych, w obliczu perspektywy obniżek stóp procentowych, programów obniżających koszty kredytu hipotecznego (Mieszkanie na start) i poprawy nastrojów konsumenckich,
- przepływy migracyjne, w tym ich wpływ na podaż pracowników i zagregowany popyt w gospodarce,
- ryzyko związane z narastającą polaryzacją sceny politycznej, co może ograniczać efektywność funkcjonowania rządu oraz wpływać na działanie części instytucji publicznych, w tym NBP,
- kształt nowych programów fiskalnych, w tym rozwiązań wspierających kredytobiorców w trudnej sytuacji, zwiększających dostęp do rynku mieszkaniowego (Mieszkanie na start), czy zmniejszających obciążenia składkowe przedsiębiorców,
- możliwe dalsze rozstrzygnięcia sądowe w kwestii walutowych kredytów mieszkaniowych i kredytów złotowych opartych na stawkach WIBOR,
- obowiązujące i planowane regulacje powodujące konieczność pozyskiwania dodatkowego kapitału własnego lub finansowania długoterminowego przez banki w tym:
- wymóg MREL,
- wskaźnik finansowania długoterminowego,
- zmiany regulacyjne CRR III/ CRD VI.
- kształt wakacji kredytowych 2.0 i przyjęte kryteria dochodowe,
- ryzyko wszczęcia przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) postępowania wobec Banku w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w zakresie rozpatrywania reklamacji dotyczących tzw. „nieautoryzowanych transakcji”, jak również ryzyko nałożenia kary przez Prezesa UOKiK w toczącym się postępowaniu dotyczącym stosowanych przez Bank klauzul modyfikacyjnych we wzorcach umownych,
- ryzyko kwestionowania przez sądy krajowe możliwości pobierania odsetek od tzw. kredytowanych kosztów kredytu konsumenckiego, a w konsekwencji umożliwienie skutecznego korzystania przez kredytobiorców z sankcji kredytu darmowego,
- ryzyko obowiązku poniesienia minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych, który obowiązuje od 1 stycznia 2024 roku, w przypadku, gdy podatnik poniesie stratę lub osiągnie niskie dochody,
- wdrożenie wymogów w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, związanych z obowiązkiem przesyłania właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego ksiąg rachunkowych po zakończeniu roku podatkowego (JPK-KR) od 1 stycznia 2025 roku,
- zmiany dotyczące realizacji obowiązków płatnika (w tym płatnika technicznego) w podatku dochodowym od osób prawnych oraz fizycznych, a także obowiązków informacyjnych, w zakresie m. in. wybranych przychodów z obligacji, dochodów z inwestycji w fundusze kapitałowe, w tym przedłużenie okresu stosowanie wyłączenia tzw. mechanizmu pay & refund (zmiany obowiązują od 1 stycznia 2024 roku).